Ina nursa tut speziala!
Il zercladur 2024 èn las nursas cun zoppina vegnidas registradas da l'uniun Svizra d'allevament da nursas en il cudesch da muntaneras.
En Svizra n'è il 2024 betg stà infectà cun la mal marsch.
Las nursas en zoppina ch'èn vegnidas infectadas cun la malsogna da la lieunga blaua han mussà mo fitg miaivlas u nagins sintoms. Grevs decurs da la malsogna u schizunt mortoris n'hai dà nagins.
La purezza da las razzas e l'identitad da mes bucs da tratga è vegnida confermada da la federaziun svizra d'allevament da nursas cun agid d'in test da DNA.
La nursa zaclina è la suletta razza da nursa mantegnida cun cornas lungas e sturschidas da cornas. Ins enconuscha ella gia dapi passa milli onns, ella è fitg robusta, sauna e suffizienta, ella è fitg bain adattada per cultivar la cuntrada, i dat latg per chaschiel, ha charn d'auta qualitad e launa. En sasez ina nursa perfetga per la tratga extensiva e tuttina datti la razza mo pli darar e ses effectiv è periclità. Quai vulain nus midar!
Tschera
Nursas en zinslas han ina construcziun magnifica dal corp, tievlas vegnan en ina furma da 40 fin 50 kg, guaffens fin 80 kg grevs. Il chau stretg cun ils egls gronds e las ureglias pitschnas che stattan sin la stadaira ha in effect da chaura, è nunvulì fin sin ina clocca dal frunt e vegn curunada da cornas impressiunantas e cun struvas en furma caracteristica V. Quels dals mastgels pon vegnir 1m lungs, quels da las femellas cuntanschan maximalmain 50cm lunghezza.
Krankheiten
Zackelschafe strotzen vor Gesundheit! Sie sind langlebig und sehr krankheits-resistent. Während viele andere Rassen mit der Moderhinke zu kämpfen haben, kommt diese bei den ausgesprochen harten und unempfindlichen Klauen der Zackelschafe kaum vor. Auch Lungen-würmer und andere Parasiten machen ihnen höchst selten zu schaffen. Diese Robustheit macht sie zu einem guten Einsteigerschaf, das kleine Pflegefehler nicht übel nimmt. Erfolgt z.B. das Entwurmen einmal etwas zu spät, hat dies bei anderen Schafrassen Probleme zur Folge, nicht jedoch beim Zackelschaf.
Conduita
La tenuta da questa razza fitg nunpretensiusa è fitg simpla. Ina stalla n'è betg necessaria, i basta er ina susta sitga.
Grazia a sia gronda satisfacziun ed a l'abilitad da s'adattar facilmain al spazi da viver è la nursa a zaclina adattada per pascular surfatschas utilisadas en moda extensiva e po uschia vegnir duvrada fitg bain en la tgira da la cuntrada. Grazia a sia preferenza per ils manaschis giuvens da chaminar e da mrom è ella gist predestinada da tegnair liber surfatschas ch'èn periclitadas da l'enguladitsch.
Launa
I dat in culp da colur alv ed in culp da colur naira, ils animals alvs en l'ur dal chau e vi da las chommas han brins. La launa è plitost criva, ella consista da pail lung ch'exploteschan l'aua da plievgia ed ina launa sutora isolanta. Questa cumbinaziun renda ils animals insensibels envers las malbellidas da l'aura, tant chalira da stad sco er fradaglias d'enviern na pon esser d'engraziar nagut ad els. La launa maschadada da culiez e bist vegn circa 30cm lunga e po vegnir tundida ina giada l'onn. Dad animals feminins resulta in retgav da launa da 2 fin 3 kg, tar mastgels è l'explotaziun da 3 fin 4 kg. Per pullovers plain n'è la launa groppa betg fitg adattada. Ella è dentant fitg adattada per filmar pels fieutrads e plimatschs da seser crappads or da launa grossa. Nursas senza zutger tapezadas dismettan davent lur launa veglia la primavaira e schuschuran launa da chaglias u crappads, sumegliantamain sco quai ch'ins enconuscha dad animals selvadis.
Explotaziun
Sper la launa ans regala la nursa manizzada er cun latg (ca. 60 liters l'ogna) e cunzunt cun charn d'auta qualitad. Ella è magra e fina en il gust tranter tschierv e chamutsch cun in vent criv da nursa decent. Er la charn d'animals pli vegls gusta anc ordavant e po vegnir duvrada irreproschablamain en cuschina da gourmet.
Per la scolaziun da chauns da lavur e da chauns èn fitg tschertgadas las nursas da zutger, perquai che questas nursas restan adina en la gruppa.
Paraula
Gia dapi passa milli onns accumpogna questa razza da nursas impressiunanta l'uman. Ella deriva da l'Urial selvadi da l'Asia dal Sidvest ed è cumparida il 9avel tschientaner en il batschigl da las Carpatas en il batschigl da las Carpatas. Dapi lura vegniva la nursa zinc martgadada da l'Ungaria ed exportada en ils pajais vischins. Fin il 18avel onn era ella derasada là la razza da nursas la pli frequenta ed en il temp da la monarchia schizunt en il territori alpin. A partir dals 19avel onn da naschientscha. Ins ha cultivà novas razzas da nursa che han bain pers la resistenza, la sanadad e la lunga durada da vita, ma che han producì grondas quantitads da launa fina (p.ex. merino) e che han furnì dapli charn (p.ex. UST, nursa cun cuntè brina). Tras questas razzas pli fermas è la nursa zappada svelt vegnida en las stretgas, uschia ch'ella era en privel da svanir gia il cumenzament dal 20avel tschientaner. Be grazia a possessurs da nursas engaschads ch'eran ed èn persvas da las qualitads spezialas da la razza, ha la nursa zappada pudì surviver fin oz. Tranter auter er en Svizra, schebain er qua mo en in pitschen dumber. Igl è nairas uras da puspè gidar a derasar questa bella nursa, era tar nus!